Kredyty Złotowe i Kontrowersje wokół WIBOR-u
Działania sądów w Przemyślu i Częstochowie
Sąd w Przemyślu zawiesił sprawę kredytu złotowego o zmiennym oprocentowaniu i skierował dwa pytania prejudycjalne do TSUE. Sprawa dotyczy umowy zawartej z ING Bankiem Śląskim w 2007 roku i została zarejestrowana jako C-243/25. Podobne kroki podjął wcześniej sąd w Częstochowie w 2024 roku.
Pytania z Przemyśla dotyczą m.in. tego, czy zapis w umowie kredytowej może być uznany za nieuczciwy, jeśli oprocentowanie opiera się na wskaźniku tworzonym przez podmiot trzeci, który w momencie podpisania umowy nie był odpowiednio nadzorowany i mógł być pod wpływem banku.
Rola TSUE w sprawach kredytowych
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) odgrywa kluczową rolę w rozstrzyganiu sporów dotyczących kredytów w Polsce. Po wcześniejszych wyrokach w sprawach kredytów frankowych, teraz skupia się na kredytach złotowych powiązanych z WIBOR-em. Decyzje TSUE będą miały wpływ na kredytobiorców, sektor bankowy oraz polskie sądy, szczególnie w zakresie legalności WIBOR-u i obowiązków informacyjnych banków wobec klientów.
Argumenty Krytyczne wobec WIBOR-u
Niedostateczna informacja o ryzyku
Kredytobiorcy twierdzą, że banki nie informowały ich wystarczająco jasno o ryzykach związanych z WIBOR-em. Dotyczy to zwłaszcza umów zawieranych przed 2018 rokiem, kiedy WIBOR opierał się na zasadach wewnętrznych stowarzyszenia ACI Polska, co było mało przejrzyste.
Potencjalne korzyści dla kredytobiorców
Korzystny dla kredytobiorców wyrok TSUE mógłby umożliwić masowe podważanie umów kredytowych opartych na WIBOR-ze. Uznanie klauzul za abuzywne mogłoby prowadzić do obniżenia oprocentowania, eliminacji WIBOR-u z umów, odzyskania części odsetek lub renegocjacji warunków spłaty.
Wsparcie ze strony prawników
Prawnicy, jak Karolina Pilawska i Radosław Górski, aktywnie wspierają kredytobiorców. Szczególną uwagę zwracają na umowy sprzed 2018 roku, kiedy brakowało regulacji dotyczących WIBOR-u. Zdaniem Górskiego pytania sądu z Przemyśla trafnie identyfikują problemy prawne związane z tym wskaźnikiem.
Obrona WIBOR-u przez Sektor Bankowy
Argumenty Związku Banków Polskich
Związek Banków Polskich (ZBP) twierdzi, że roszczenia kredytobiorców nie mają solidnych podstaw prawnych ani ekonomicznych. Prezes ZBP, Tadeusz Białek, przypomina, że brak regulacji wskaźników referencyjnych przed 2018 rokiem nie powinien być podstawą do kwestionowania umów.
Stanowisko Komitetu Stabilności Finansowej
Komitet Stabilności Finansowej (KSF), w tym KNF i NBP, wspiera stanowisko ZBP. Twierdzi, że WIBOR to wskaźnik rynkowy odzwierciedlający rzeczywisty koszt pieniądza na rynku międzybankowym, wynikający z obiektywnych przesłanek ekonomicznych.
Zmiany po 2018 roku
Od wprowadzenia rozporządzenia BMR w 2018 roku proces ustalania WIBOR-u jest bardziej uregulowany i przejrzysty. Dzięki temu kredyty udzielone po tej dacie są mniej narażone na zarzuty o nieprawidłowości.
WIBOR i Jego Administracja
Funkcja GPW Benchmark
Od 2017 roku administrację WIBOR-u przejęła GPW Benchmark, spółka zależna Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Działania GPW Benchmark odbywają się zgodnie z metodologią zatwierdzoną przez KNF, co zwiększa wiarygodność i przejrzystość wskaźnika.
Wpływ NBP na WIBOR
WIBOR jest powiązany z polityką Narodowego Banku Polskiego. Jego poziom zależy od stóp procentowych NBP oraz oczekiwań rynkowych dotyczących ich zmian, a wpływ banków komercyjnych na wskaźnik jest ograniczony.
Możliwe Skutki Wyroku TSUE
Ryzyko masowych pozwów
Korzystny wyrok TSUE mógłby spowodować falę pozwów przeciwko bankom. Radosław Górski wskazuje na znaczące ryzyko prawne dla sektora bankowego, co mogłoby wpłynąć na jego stabilność finansową. Ewentualne wypłaty odszkodowań lub zmiany warunków kredytów wiązałyby się z dużymi kosztami.
Kredyty zawarte przed 2018 rokiem
Największe ryzyko dotyczy umów zawieranych przed 2018 rokiem, gdy proces ustalania WIBOR-u był mniej regulowany. Kredytobiorcy mogą wykorzystać brak informacji o mechanizmach tworzenia wskaźnika jako argument w sporach z bankami.
